Podczas jubileuszowej gali 40-lecia KARTY, która odbyła się 10 października br. wręczono nagrodę im. Katarzyny i Janusza Miernickich – za działania na rzecz pamięci historycznej, które służą wspólnocie obywatelskiej. W tym roku laureatem nagrody został Kamil Kmak.

Fundacja Ośrodka KARTA to niezależna organizacja pozarządowa, której misją jest odkrywanie i upowszechnianie historii widzianej z perspektywy jednostki.

Robimy to w taki sposób, że przeszłość staje się źródłem zrozumienia, buduje wspólnotę obywatelską,
wspiera pojednanie. Tak naprawiamy przyszłość – czytamy na stronie fundacji.

Jubileuszowa gala, która odbyła się w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, była okazją do wyróżnienia tych ludzi, którzy w swojej aktywności, dokonaniach czy też w postawie kierują się szeroko rozumianymi ideami i wartościami upowszechnianymi przez Fundację Ośrodka KARTA.

Laureatem III. Nagrody KARTY został Kamil Kmak z Krakowa/Grybowa, a finalistami Mariusz Sawa z
Lubelszczyzny i Katarzyna Winiarska z Warszawy/Białowieży.

Fundatorem nagrody jest Janusz Miernicki, warszawski przedsiębiorca, który od samego początku istnienia ośrodka, wraz z żoną Katarzyną, przyglądał się jego działalności. W 2018 roku Janusz Miernicki zdecydował, że chce nagradzać osoby, które – podobnie jak KARTA – działają na rzecz pamięci historycznej. Dla uczczenia zmarłej w 2007 roku żony, Nagroda KARTY nosiła jej imię, a od listopada 2021 roku – po śmierci fundatora – przyjęła imię obojga małżonków.

Poniżej treść laudacji wygłoszonej przez Ewę Teleżyńską-Sawicką oraz Ewę Łuczyńską, które zgłosiły kandydaturę Kamila do konkursu:

Kamil Kmak – społecznik, regionalista, manager projektów, autor i redaktor Społecznego Archiwum Grybowa, założyciel i prezes stowarzyszenia „Saga Grybów”, inicjator lokalnych przedsięwzięć, kładący
szczególny nacisk na budowanie mostów pomiędzy ludźmi różnych kultur i mentalności. Pracując zawodowo w Krakowie, powraca stale do rodzinnego Grybowa w Beskidzie Niskim, by gromadzić zbiory dotyczące historii społeczności, prowadzić działania edukacyjne wśród grybowian na miejscu i tych rozsianych po świecie, upamiętniać fakty historyczne i zapomniane postacie z różnych grup społecznych, wspólnot kulturowych i religijnych zamieszkujących Grybów i jego okolice dawniej i obecnie.

W 2010 roku współtworzył biografię Ocalałego z Zagłady grybowianina The Horse Adjutant. W ciągu ostatnich 12 lat zebrał imiona i nazwiska ponad 3000 grybowskich Żydów, w tym ponad 1700 ofiar Zagłady. Nagrywa wywiady z mieszkającymi na kilku kontynentach dawnymi mieszkańcami Grybowa i ich potomkami, porządkuje opuszczony żydowski cmentarz. Publikuje w prasie, nagrywa audycje radiowe, dociera do różnorodnych grup odbiorców. W sieciach społecznościowych tworzy grupy i portale łączące ludzi różnych wiar, języków i przynależności – w tym odnalezionych, rozproszonych po świecie ponad 30 rodzin grybowskich Żydów, a także Łemków – mniejszości wysiedlonej z okolic Grybowa w czasie akcji „Wisła”. Tworzy przestrzeń spotkania między nimi a dzisiejszymi mieszkańcami również podczas ich wizyt w Grybowie, upamiętnień, prelekcji, wystaw i warsztatów artystycznych. W latach 2020 i 2021 w ramach działalności Stowarzyszenia „Saga Grybów” rozwinął projekt murali artysty Arkadiusza Andrejkowa „Cichy Memoriał”. W ramach projektu artystyczno-historycznego „Cichy Memoriał – Grybowska Saga” na ulicach Grybowa i w okolicznych wsiach, na ścianach użyczonych przez mieszkańców i firmy budynków powstały murale przedstawiające osoby lub całe rodziny reprezentujące różne grupy społeczne, religijne, kulturowe i językowe – Łemków, Żydów, polskich katolików, ofiary Zagłady, Katynia, akcji „Wisła”, partyzantów Armii Krajowej, a także lokalnych społeczników i artystów.

Projekt ten, dzięki międzykulturowemu wymiarowi, ma charakter antydyskryminacyjny, uczy szacunku i doceniania różnorodności – poprzez prezentację postaci różnych kultur i religii ważnych dla historii Grybowa stara się łączyć mieszkańców, przekazywać wartości uniwersalne.

fot. Ośrodek KARTA, Daria Krotova